کاربرد رویکرد مضرس در مدل سازی قیمت مسکن شهری در ایران

مسکن جزء نیازهای اوّلیّه و اساسی زندگی فردی و اجتماعی انسان است. در اقتصاد توسعه، اهمّیّت مسکن به حدّی است که از جمله شاخص­های توسعه و توسعه­نیافتگی کشورها محسوب می­شود. این پژوهش، به منظور بررسی عملکرد و چگونگی تأثیر متغیّرهای کلان اقتصادی شامل درآمد سرانة خانوار، شاخص قیمت کلّ سهام، نرخ تورّم، قیمت مصرف­کنندة خانوار شهری و تعداد پروانه­های احداث ساختمان مسکونی در الگوی رفتاری قیمت مسکن در کشور با بهره­گیری از روش­های رگرسیونی ساده، چندمتغیّره و مضرس انجام شد. نتایج حاصل از رگرسیون خطّی ساده و چندمتغیّره نشان داد که به ترتیب وجود همبستگی سریالی مثبت و هم­خطّی چندگانه باعث پایین آمدن قابلیت و عدم اعتماد به این مدل­ها شده است. از سویی نتایج نشان داد که متغیّر پروانه­های مسکونی دارای رابطة خطّی معنی­داری با قیمت مسکن نیست و متغیّر نرخ تورّم تنها در صورت حذف دادة سال 1393 از رابطة خطّی معنی­دار با قیمت مسکن برخوردار می­شود. در ادامه با ترسیم نمودار مضرس در دامنة از 01/0 تا 52/0 مشخّص شد که ضرایب رگرسیونی مدل­های چندمتغیّره در عدد مضرس 08/0 و 1/0 پایدار می­شوند؛ بنابراین با اتّخاذ اعداد مضرس یادشده، مدل­های رگرسیونی با ضرایب رگرسیونی واقعی بازتولید و مشخّص شد که در یک مدل ترکیبی، متغیّرهای درآمد سرانة خانوار، قیمت مصرف‌کنندة‎ خانوار شهری، نرخ تورّم و شاخص کلّ قیمت سهام به ترتیب با ضرایب بتای 349/0، 348/0، 288/0 و 0612/0 مقدار، در قیمت مسکن شهری ایران مؤثّر هستند. به طور کلّی، نتایج این مطالعه نشان داد که چون متغیّرهای کلان اقتصادی معمولاً از شرط تعامد برخوردار نبوده و دارای رابطة خطّی هستند؛ لذا، به منظور ارائة مدل­های واقعی­تر که از قابلیت برون­یابی مناسب برخوردار باشند، ضرورت دارد که از رگرسیون مضرس استفاده شود؛ چراکه روش حداقل مربعات در این موارد، برآوردهای غیرواقعی از ضرایب متغیّرهای رگرسیونی ارائه می­دهد.